آموزش عملی نحوه نطفه سنجی و نوربینی تخم نطفه دار

آموزش نطفه سنجی تخم نطفه دار | نحوه نوربینی و کندلینگ تخم

نطفه سنجی جهت اطمینان از رشد جنین و سالم بودن آن داخل تخم انجام می شود و تمامی پرورش دهندگان حرفه ای و با تجربه طیور برای آگاهی از نطفه دار بودن تخم ها و رشد جنین در داخل آن از این روش استفاده می کنند. در نطفه سنجی امکان تشخیص تخم های نطفه دار از بدون نطفه وجود داشته و روند رشد یا توقف رشد جنین با آشکارسازی داخل تخم قابل ملاحضه است، بنابراین شما قادر به دیدن آنچه که در داخل تخم هست خواهید بود. این مقاله به شما روش صحیح نطفه سنجی یک تخم نطفه دار را نشان می دهد. تخم نطفه دار می تواند متعلق به هر پرنده ای اعم از اهلی یا زینتی باشد. 

چرا نطفه سنجی مهم است و چرا باید انجام دهیم؟

نطفه سنجی شامل تاباندن نور به پوسته تخم می باشد که اجازه دیدن محتویات داخل تخم را به شما می دهد و بدین ترتیب از وجود رگه های خونی و یا جنین و حرکات آن آگاه خواهید شد. در صورت انجام ندادن نطفه سنجی احتمال فاسد شدن تخم های پوچ و ترکیدن آنها داخل دستگاه وجود دارد که کل دستگاه را آلوده کرده و چه بسا سبب مرگ سایر جنین های سالم و در حال رشد نیز خواهد شد.

از مزایای انجام نطفه سنجی می توان به موارد زیر اشاره کرد : 

۱- شناسایی تخم های پوچ و انهدام به موقع آنها 

۲- جلوگیری از مسمومیت و مرگ جنین های در حال رشد 

۳- شناسایی نطفه های ضعیف و با احتمال مرگ قریب الوقوع (نطفه هایی که در مقایسه با سایرین، رگه های بسیار کمتری دارد)

۴- جلوگیری انفجار تخم و آلوده شدن دستگاه 

۵- باز شدن فضای خالی جهت افزودن تخم نطفه دار جدید

۶- افزایش شدید راندمان جوجه کشی 

چه زمانی باید برای نطفه سنجی اقدام کنیم؟

زمان شروع نطفه سنجی بسته به سطح مهارت و تجربه فرد به دو مدل قابل انجام است که در ادامه این دو روش توضیح داده خواهد شد. 

اگر جزو کسانی هستید که به تازگی کار جوجه کشی را شروع کرده اید و هنوز تجربه جوجه کشی ندارید، بهتر است در میانه دوره اقدام به نطفه سنجی کنید. به عنوان مثال در مورد تخم مرغ که طول دوره جوجه کشی آن ۲۱ روز است، در روز دهم نطفه سنجی را شروع خواهید کرد. 

اما اگر جزو افرادی هستید که تجربه چند دوره جوجه کشی داشته اید و با نحوه صحیح حمل و جا به جایی تخم نطفه دار آشنایی دارید، می توانید در روزهای هفتم و چهاردهم نطفه سنجی کنید. دقت کنید که در روز هفتم، رگه های اولیه جنین در سراسر تخم پخش شده و کوچکترین تکان یا ضربه ناگهانی می تواند پیوند رگه ها را پاره کند، بنابراین حمل بسیار آهسته شدیدا توصیه می شود. 

اما در روز چهاردهم جنین تقریبا رشد کرده و رگه ها تحمل بیشتری در برابر ضربه و تکان خواهد داشت. در مورد تخم نطفه دار سایر پرنده ها نیز به همین ترتیب می توانید عمل کنید. اگر اولین تجربه جوجه کشی شماست، کل دوره جوجه کشی را بر عدد ۲ تقسیم کنید، اما اگر تجربه چندین دوره جوجه کشی داشته اید، کل دوره را بر عدد ۳ تقسیم کرده و با فواصل زمانی معین، نطفه سنجی را انجام دهید. 

پیش نیازهای لازم جهت نطفه سنجی تخم نطفه دار

 

قبل از انجام نطفه سنجی بایستی تجهیزات و موارد زیر را مهیا کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید، دقت کنید که هر چه قدر نطفه سنجی دقیق تری داشته باشید، راندمان جوجه کشی بالاتری در انتهای دوره خواهید داشت.

۱- یک چراغ قوه یا نطفه سنج آماده کنید، حتی از لامپ های مهتابی، led و یا رشته ای معمولی هم می توانید استفاده کنید. هر چه قدر نور بیشتری داشته باشد، داخل تخم بهتر و شفاف تر دیده خواهد شد. 

۲- در صورتی که از چراغ قوه استفاده می کنید، بهتر است یک لایه مقوای ضخیم را بر روی آن چسبانده و یک شیار مانند تصویر فوق در آن ایجاد کنید. شیار ایجاد شده باید کوچکتر از پهنای تخم باشد تا تمام قسمت های پوسته را پوشش دهد. 

یا اگر از لامپ استفاده می کنید، بایستی لامپ را در داخل یک جعبه مقوایی یا پلاستیکی قرار دهید و تمام قسمت های جعبه را نوار چسب سیاه رنگ بپوشانید، تنها قسمتی نمایان باشد که قرار است تخم روی آن قرار بگیرد. قسمت نمایان باید به اندازه شیار فوق باشد، یعنی طول شیار از پهنای تخم کمتر باشد. 

۳- هنگام نطفه سنجی و لمس تخم های نطفه دار حتما از دستکش لاتکس استفاده کنید چرا که پوسته تخم بسیار حساس بوده و احتمال ورود آلودگی ها از دستان شما به داخل تخم وجود دارد. 

۴- قبل از باز کردن درب دستگاه باید دمای محیط را به ۳۲ الی ۳۴ درجه و رطوبت را به بالای ۶۰ درصد برسانید، بنابراین وجود سیستم گرمایشی مانند بخاری گازی دودکش دار و سیستم تامین رطوبت مانند رطوبت ساز التراسونیک در محل ضروری است.  

مراحل انجام نطفه سنجی تخم نطفه دار

نطفه سنجی به هر طریق دلخواه قابل انجام نیست و رعایت یک سری الزامات جهت جلوگیری از تلف شدن جنین ضروری است. جهت انجام یک نطفه سنجی اصولی طبق مراحل زیر پیش بروید: 

الف – تا فرا رسیدن روز نطفه سنجی صبر کنید

پس از رسیدن به میانه جوجه کشی و یا سپری شدن یک سوم از فرایند جوجه کشی (طبق گفته های فوق) می توانید برای نطفه سنجی کنید اقدام کنید. البته حتما بایستی قبل از فرا رسیدن این روز، چراغ نطفه سنج را آماده کرده باشید. 

ب – دما و رطوبت اتاق جوجه کشی را بالا ببرید

اولین اقدام، بالا بردن دمای محیط به ۳۲ الی ۳۴ درجه سانتی گراد و رطوبت محیط به ۶۰ الی ۷۰ درصد است. ممکن است با این عمل، دستگاه شما خطا دهد، اما جای نگرانی نیست و پس از پایان نطفه سنجی، دما و رطوبت را دوباره به مقدار قبلی برگردانید. 

ج – محیط را تاریک کنید، یا نطفه سنجی را در تاریکی شب انجام دهید

تاریک بودن محیط به شما در مشاهده بهتر داخل تخم کمک خواهد کرد. بنابراین قبل از باز کردن درب دستگاه و بیرون آوردن تخم ها، محیط را تاریک کنید. بهتر است عمل نطفه سنجی را در شب هنگام انجام دهید که تاریک شدن اتاق فقط با خاموشی یک یا دو لامپ ممکن خواهد بود. 

د – تخم ها را شانه به شانه از دستگاه بیرون بیاورید

اگر دستگاه جوجه کشی صنعتی و چند طبقه داشته باشید، طبیعتا بیرون آوردن تک به تک تخم ها و نطفه سنجی تک به تک آنها امری زمان بر خواهد بود و احتمال افتادن تخم از دست و یا وارد آمدن ضربه ناگهانی به آن وجود دارد، اما اگر کار نطفه سنجی را با بیرون آوردن شانه به شانه انجام دهید، هم تخم ها ضربه و آسیب کمتری خواهند دید و هم سرعت شما در انجام کار بالاتر خواهد رفت. 

اولین شانه را به آرامی و با احتیاط کامل از دستگاه بیرون آورده و بر روی یک میز یا سطح تمیز قرار دهید. 

هـ – نطفه سنجی کنید 

در حالی که دستکش لاتکس را در دست دارید، تخم را به آرامی و با دقت کامل از داخل شانه بیرون آورده و بر روی نطفه سنج قرار دهید، طوری که قسمت شیاردار انتشار دهنده نور کاملا مماس با تخم شود و هیچ نوری به بیرون نتابد، در این صورت داخل تخم را به وضوح کامل خواهید دید. 

و – رگه های خونی را بیابید 

اولین صحنه ای پس از کندلینگ باید مشاهده کنید، رگه های خونی قرمز رنگ است. هر چه قدر که تخم رگه های بیشتری داشته باشد، احتمال جوجه شدن آن بیشتر است و رگه های کمتر به معنای جنین ضعیف است. البته به شرطی که همه تخم ها را همزمان در داخل دستگاه قرار داده باشید، در غیر این صورت فرضیه فوق صحیح نیست. 

تخم های پوچ هیچ رگه خونی ندارند و تنها یک منطقه تاریک و یک منطقه روشن را خواهید دید که منطقه تاریک متعلق به زرده و سفیده و منطقه پر نور متعلق به کیسه هوایی است. برای اطمینان بیشتر از عدم وجود رگه، نطفه سنجی را از جهات مختلف انجام دهید، به عنوان مثال قسمت پهن، نوک تیز و کناره های تخم را روی شیار چراغ قرار دهید. 

ز – تخم های پوچ را جدا کرده و شانه حاوی تخم نطفه دار را به راک برگردانید

پس از اطمینان از پوچ بودن تخم، آن را جدا کرده و سایر تخم های نطفه دار را پس از نطفه سنجی و اطمینان از نطفه دار بودن آنها  به داخل شانه برگردانید. پس از پایان نطفه سنجی تمام تخم های داخل شانه، شانه را به آرامی برداشته و بر روی راک قرار دهید. سپس به سراغ شانه بعدی رفته و بدین ترتیب کل تخم های داخل دستگاه را نطفه سنجی کنید.

از کجا بفهمیم جنین داخل تخم تلف شده است؟

در فرایند نطفه سنجی فقط به شناسایی و تفکیک تخم های پوچ و بدون نطفه بسنده نمی کنیم، بلکه تخم هایی وجود دارند که قبلا دارای جنین بوده اند و جنین پس از چند روز رشد، در داخل تخم تلف شده و در صورت بازگردانی به داخل دستگاه، همان فاجعه ترکیدگی و انفجار را به دنبال خواهد داشت. به چنین تخم هایی، تخم دارای جنین بی استقامت می گویند. 

به دنبال نشانه‌ های بی‌ استقامتی تخم بگردید. یک جنین بی استقامت، جنینی است که در برخی از مراحل جوجه کشی رشد خود را متوقف کرده است. برخی از آنها به دلیل درجه حرارت یا رطوبت نامناسب، استقامت خود را از دست می دهند، برخی دیگر نیز توسط باکتری ها آلوده شده و به سادگی تلف می شوند.
نشانه اصلی بی استقامتی یک تخم، رشد یک حلقه خونی است. حلقه خونی مثل یک دایره قرمز به نظر می رسد، که در داخل پوسته قابل مشاهده است. این پدیده زمانی رخ می دهد که جنین می میرد و عروق خونی که آنرا ساپورت می کردند، از مرکز جدا شده و مقابل پوسته قرار می گیرند.

از دیگر  نشانه های بی استقامتی جنین، رشد نقاط خونی و یا رگه های خونی در داخل تخم مرغ است. با این حال، تشخیص و تمایز این تکه های تیره از یک جنین سالم، در این مراحل اولیه، مشکل است، اگر تشخیص چنین تخمی برای شما مشکل است، آن را با علامت سوال مشخص کرده و به داخل دستگاه برگردانید. چند روز بعد مجددا همان تخم ها را نطفه سنجی کنید و در صورت عدم مشاهده پیشرفت و رشد رگه های خونی، آن را دور بیندازید. 
اگر شما ۱۰۰٪ مطمئنید که برخی از تخم ها بی استقامت هستند (ظهور یک حلقه خونی نشانه بسیار قطعی است)، آنگاه شما باید تخم مرغ را برای جلوگیری خرابی بیشتر  و انفجار، فورا دور بیندازید. تخم های بدون نطفه نیز بدون هیچ رگه و لکه خونی هستند، یعنی با نوربینی متوجه خواهید شد که داخل تخم نسبتا روشن است.

اشتباهات و خطاهای رایج در نطفه سنجی

با اینکه نطفه سنجی برای نجات جان جنین ها و افزایش راندمان جوجه کشی ضروری است، اما انجام نادرست این عمل می تواند جان کل جنین ها را با خطر جدی مواجه کند که نتیجه آن شکست در جوجه کشی است. از انجام اشتباهات زیر خودداری کنید : 

۱- نطفه سنجی نباید به صورت روزانه انجام شود. باز و بست شدن مداوم درب دستگاه سبب وارد آمدن شوک دمایی و در نتیجه مرگ جنین داخل تخم می شود. 

۲- از باز گذاشتن در و پنجره های اتاق، هنگام نطفه سنجی خودداری کنید و حتما قبل از باز کردن درب دستگاه، دما و رطوبت محیط را بالا ببرید.

۳- از باز گذاشتن دائمی درب دستگاه اجتناب کنید، بدین صورت که پس از بیرون آوردن اولین شانه، مجددا درب دستگاه را بسته و پس از پایان نطفه سنجی شانه اول، درب را باز کرده و شانه اول را داخل دستگاه قرار دهید، سپس شانه دوم را بیرون آورده و درب دستگاه را مجددا ببندید.

۴- قبل از دست زدن به تخم ها حتما دستکش لاتکس بپوشید یا دستان خود را ضدعفونی کنید. 

۵- تا قبل از اطمینان از بی نطفه بودن تخم و یا مرگ جنین داخل تخم، آن را بیرون نیندازید و در صورت وجود شک، آن را به دستگاه بازگردانده و مانند روش فوق عمل کنید. 

۶- نطفه سنجی را قبل از روز هفتم انجام ندهید چون رگه ها به راحتی قابل مشاهده نخواهند بود و تخم ها در حساس ترین وضعیت ممکن هستند. 

ویدیوی فارسی آموزش نطفه سنجی یا نوربینی

آموزشی که هم اکنون در وب سایت چیکن دیوایس مشاهده می فرمایید در بردارنده ی مفاهیم آموزشی لازم در جهت تشخیص نطفه سنجی بوده و در این فایل ویدئویی کاربران محترم می توانند در مورد فرآیند سنجش نطفه تخم مرغ ، انواع دستگاه های نطفه سنجی ، نکات لازم تشخیص تخم نطفه دار ، زمان دقیق بررسی تخم مرغ ها جهت کندلینگ را فرا بگیرند.
با مشاهده فایل ویدئویی به صورت شیوا و دقیق روزها و زمان های نوربینی آموزش داده شده است و همچنین شما می توانید در این مجموعه طریقه ی ساخت دستگاه نطفه سنجی را آموزش ببینید.

چرا باید نطفه سنجی را انجام داد؟

این کار برای شناسایی تخم های نطفه دار از تخم های بدون نطفه است. به سادگی با استفاده از یک چراغ قوه و در عرض چند دقیقه قابل انجام است که در این مقاله کاملا توضیح داده شده است. 

انجام ندادن نطفه سنجی چه خطراتی به دنبال دارد؟

در صورت عدم انجام این کار ، تخم های بدون نطفه در داخل دستگاه جوجه کشی به مرور زمان فاسد خواهند شد و باعث خفگی جوجه های در حال رشد نیز خواهد شد و عملا راندمان جوجه کشی را به صفر می رساند.

برای شروع نطفه سنجی به چه وسایل هایی نیاز داریم؟

برای این کار می توانید از یک نطفه سنج و یا چراغ قوه پر نور استفاده کنید. کافیست تخم را بر روی چراغ قوه قرار دهید و محتویات داخل آن را مشاهده کنید، در صورت مشاهده رگ های خونی و موجود متحرک می توانید مطمئن شوید که تخم نطفه دار است. 

از روز چندم می توان نطفه سنجی را شروع کرد؟

از روز هفتم تا دهم می توانید به آرامی تخم ها را از داخل دستگاه بیرون بیاورید و با استفاده از نطفه سنج مورد نور بینی قرار بدید. حتما باید اتاق را گرم کنید و چراغ ها را خاموش نمایید.