درمان مرغ بی حال | علت بی حالی مرغ و روش های درمان آن

مرغ ها پرنده هایی بسیار فعال هستند، دائماً در طول روز به دنبال غذا می‌گردند و با پنجه های خود زمین را برای پیدا کردن غذا می خراشند. با این حال، همیشه سرحال و شاداب نیستند و گاهی اوقات بی‌حال می شوند و همانند قبل فعال و پرجنب و جوش به نظر نمی رسند. این بی حالی گاهی جزئی بوده و پس از مدتی برطرف می شود، اما در برخی مواقع به حدی جدی بوده که نیاز به رسیدگی و درمان شما خواهد داشت. 

در این نوشته از مجموعه مقالات آموزشی چیکن دیوایس به دلایل بی حالی مرغ و درمان آن پرداخته ایم تا به سلامتی و شادابی گله شما کنیم، با ادامه نوشته همراه باشید. 

یک مرغ بیحال چه ویژگی هایی دارد؟

مرغ بی حال برخلاف مرغ های سالم، رفتاری غیر فعالانه و کند دارد. هنگام راه رفتن و یا ایستادن توانایی حفظ تعادل خود را ندارد. ممکن است برای چندین ساعت گوشه گیری کند یا در حالی که سر خود را در بال های خود فرو برده، در گوشه ای کز کرده باشد. 

علاوه بر این، مرغ های بیحال از محیط خود آگاه نیستند و به راحتی قابل گرفتن هستند، بدون اینکه واکنشی از خود نشان دهند یا فرار کنند. دقت کنید که لزوما یک مرغ بی حال، بیمار نیست، به عبارت دیگر ممکن است مرغی بیحال باشد ولی هیچ بیماری عفونی یا ویروسی نداشته باشد. از سایر نشانه های یک مرغ بیحال می توان موارد زیر را برشمرد: 

الف – عدم تمایل به کنجکاوی و گشت و گذار 

مرغ های سالم در تمام طول روز به دنبال یافتن کرم، حشرات، غذا، علف و هر غذای دیگری در اطراف مرغداری و حیاط هستند، حتی زمانی که در داخل سالن یا قفس هستند، فعال و شاداب هستند. اما مرغی که بی حال است، بر خلاف بقیه مرغ ها در گوشه ای از حیاط یا سالن، در حال چرت زدن یا کز کردن دیده می شود. 

ب – مشکل در تحرک

نحوه حرکت یک مرغ نیز از سالم یا بیحال بودن آن خبر می دهد، مرغی که سالم است به خوبی حرکت می کند و حتی هر از گاهی برای تمیز کردن بدن خود، بال بال می زند. اما یک مرغ بی حال نه تنها قادر به راه رفتن نیست، بلکه هنگام ایستادن نیز تعادل خود را از دست می دهد. 

ج – گوشه گیری 

اغلب مرغ ها گشت و گذار و تغذیه گله ای و با هم را ترجیح می دهند، اما یک مرغ بیحال تنهایی و گوشه گیری را انتخاب کرده و از هم غذا شدن و نزدیک شدن به جمعیت مرغ ها خودداری می کند. 

د – خم کردن سر به سمت پایین

معمولا مرغی که بیحال است سر خود را به سمت پایین نگه داشته و سعی در خوابیدن دارد یا در برخی موارد سر خود در لابه لای بال های خود قرار می دهد. علت این امر نبود انرژی کافی برای بالا نگه داشتن سر و تحرک است. 

هـ – عدم واکنش به محیط اطراف 

مرغی که سالم است کاملا هوشیار و تیز بوده و نسبت به کوچکترین صدا یا حرکتی از خود واکنش نشان می دهد، اما طبیعتا مرغی که بی حال است چنین رفتاری نداشته و حتی در صورتی که سعی در گرفتن آن را داشته باشید، هیچ تلاشی برای فرار نخواهد داشت. معمولا مرغ های بی حال چشمانی خواب آلود دارند. 

علت ها و دلایل بی حالی مرغ 

حال که با ویژگی ها و نشانه های یک مرغ بیحال آشنا شدید، بهتر است با عوامل به وجود آورنده این اتفاق نیز آشنا شوید. با اینکه تعداد زیادی از مرغ ها در یک محیط خاص با دما و رطوبت کنترل شده نگهداری می شوند، اما همه آنها یکسان نیستند و هر کدام آستانه تحمل و ویژگی های خاص خود را دارند. معمولا علت های زیر در بی حالی مرغ دخالت دارند : 

۱- تغییرات دما

تغییرات دمایی به سرعت بر مرغ ها به ویژه جوجه ها و نیمچه های جوان تاثیر می گذارد. بالا رفتن یا پایین آمدن بیش از حد دما، به سرعت سبب بی حالی مرغ خواهد شد. معمولا مرغ های بالغ و مسن در برابر تغییرات دمایی محیط از خود مقاومت نشان داده و سعی در سازگاری با دمای جدید دارند. 

۲- بیماری 

مرغ های سالم پیوسته در حال خوردن و آشامیدن دیده می شوند. اما پرنده هایی که بیمار هستند، اشتهای خود را از دست می دهند، نرسیدن آب و غذا به بدن سبب کاهش انرژی و در نتیجه بی حالی و خواب آلودگی در آنها می شود. بنابراین یکی از علت های بی حالی پرنده، بیماری بوده که چنین مورد هایی باید هر چه سریعتر شناسایی و قرنطینه شوند تا از تلفات کل گله جلوگیری شود. در مقاله بیماری های مرغ به اکثر امراض رایج در مرغ و خروس ها پرداخته شده است. 

۳- گیر افتادن تخم در داخل شکم مرغ 

یکی از علت های شایع بی حالی در مرغ های تخمگذار، گیر افتادن تخم در شکم آنهاست. چنین اتفاقی مانع از گوارش صحیح و دفع فضولات شده و حس ناخوشایندی را به مرغ می دهد، در چنین مرغ هایی، بی حالی همراه با پف کردن پرها دیده می شود. بنابراین حتما زیر شکم مرغ بیحال خود را بررسی کرده و در صورتی که دچار گیر افتادگی تخم شده باشد، برای درمان به دامپزشک پرنده های بومی مراجعه کنید.

چگونه یک مرغ بی حال را درمان کنیم؟

توجه پیوسته و دائمی به پرنده ها و بررسی اوضاع احوال آنها از وظایف یک پرورش دهنده موفق بوده و از تلف شدن آنها و وارد آمدن ضررهای مالی جلوگیری خواهد کرد. جهت درمان مرغ بیحال می توانید اقدامات زیر را در پیش بگیرید :

۱- قرنطینه مرغ بیحال؛ 

با توجه به اینکه عوامل مختلفی در بی حالی مرغ ها دخالت دارد، بنابراین تفکیک آنها تا شناسایی عامل و درمان مرغ پیشنهاد می شود. در صورتی که مرغ شما بیمار باشد، قرنطینه کردن آن مانع از انتشار بیماری و تلفات انبوه گله خواهد شد. 

۲- تنظیم دمای محیط ؛ 

در صورتی که بی حالی مرغ شما در اثر کاهش یا افزایش دما باشد، با تنظیم دمای محیط می توانید این مشکل را برطرف کنید. در فصل های گرم از وسایل خنک کننده و در فصل های سرد از وسایل گرمایشی جهت تنظیم دمای محیط استفاده کنید. دقت کنید که فقط دمای محل نگهداری مرغ های بیحال را بالا یا پایین ببرید. 

۳- تغذیه جداگانه مرغ های کسل ؛ 

مرغ های بی حال و کسل، برخلاف سایر مرغ های سالم توانایی خوردن و نوشیدن مقدار زیادی آب و غذا ندارند و سرعت خوردن آنها کمتر از بقیه مرغ هاست. بنابراین لازم است که آب و غذای آنها را به صورت جداگانه بدهید تا حجم مناسبی از غذا را در آرامش کامل بخورند. پس از سیر شدن پرنده و گرفتن انرژی، شاهد شادابی و سرزندگی مجدد مرغ خواهید بود. در صورتی که مرغ شما بیماری ویروسی یا عفونی نداشته باشد، پس از چند روز تغذیه جداگانه و استراحت، بهبودی خود را به دست خواهد آورد. در مقاله تغذیه مرغ به انواع غذاهای مناسب برای مرغ اشاره شده است. 

۴- کمک به مرغ در خوردن آب و غذا ؛ 

برخی از مرغ های بی حال، به حدی ضعیف و خواب آلود هستند که توانایی خوردن غذا و حتی نوشیدن آب را ندارند. بنابراین بهتر است از غذاهای آبکی و سوپ مانند به آنها بدهید و در صورت امکان به کمک سرنگ در گلوی آنها بچکانید. 

هم چنین در آب آشامیدنی آنها مقداری مولتی ویتامین یا انرژی پلاس بریزید و به کمک سرنگ در گلوی آنها بریزید. پس از دادن چند وعده غذایی، شاهد افزایش انرژی و تقویت بدن مرغ های بیحال خواهید شد. 

۵ – استفاده از آنتی بیوتیک ؛ 

در صورتی که اقدامات فوق در بهبودی حال مرغ موثر نبودند، احتمال بیماری ویروسی و … در مرغ وجود دارد. بنابراین بهترین کار مشورت با یک دامپزشک پرنده های بومی جهت تشخیص بیماری و تجویز داروست. در صورت عدم دسترسی به دامپزشک می توانید آنتی بیوتیک های لازم را از داروخانه دامپزشکی تهیه کرده و طبق دستور به مرغ بخورانید. 

سخن کلی 

در این نوشته به دلایل و علت های بی حالی مرغ پرداخته شد که مهم ترین آنها به تغییرات دمای محیط، گیر کردن تخم در شکم و بیماری ویروسی مربوط می شود. پس از مشاهده علائم بیماری باید مرغ را جدا کرده و جهت تغذیه و درمان آن اقدام کرد. در صورتی که عامل ویروسی خطرناکی وجود نداشته باشد، مرغ بیحال پس از چند روز بهبودی خود را به دست خواهد آورد.