انواع بیماری های تنفسی طیور |علائم و نحوه پیشگیری و درمان آنها

بیماری تنفسی در طیور و نحوه پیشگیری و درمان آن 

تهویه مناسب و وجود هوای آزاد و پاک، یکی از اصلی ترین روش های پیشگیری از بیماری های واگیردار و تنفسی در بین طیور و دام می باشد. عدم جمع آوری فضولات دام و طیور باعث تجمع بیش از حد گاز آمونیاک در محیط پرورش آن ها شده و به راحتی باعث تخریب و آسیب نایژک های تنفسی خواهد شد. با تهویه مناسب و رعایت اصول بهداشتی، از بیماری دام و پرندگان خود جلوگیری کرده و تلفات را به حداقل برسانید. در این مقاله از چیکن دیوایس به بررسی بیماری های تنفسی طیور و پرندگان و راه های پیشگیری  و درمان آن ها پرداخته می شود.

بیماری های تنفسی مرغ :

آنفولانزا، برونشیت، آسپرژیلوس، نیوکاسل، آبله مرغان و مایکوپلاسما از جمله بیماری های تنفسی در مرغ و خروس ها بوده که در ادامه به بررسی دقیق آنها پرداخته میشود. علائم اصلی در بیماری های تنفسی مرغ شامل آبریزش بینی و چشم ها، تنفس خس خس، سینوس های متورم، عطسه و نفس نفس زدن می باشد. آشنایی با بیماری های مرغ و روش های درمان سنتی آن، از سایر مقالات وب سایت چیکن دیوایس می باشد.

بیماری تنفسی بوقلمون :

سینوزیت یا مایکوپلاسمای بوقلمون، کوریزا، نیوکاسل و آنفولانزا از بیماری های شایع تنفسی در بین بوقلمون ها بوده که به سرعت در گله پخش میشوند. با توجه به مقاومت کم بوقلمون ها در برابر بیماری، واکسیناسیون به موقع آن ها تنها راه پیشگیری از تلفات بالا خواهد بود.

بیماری تنفسی بلدرچین و علائم آن :

یکی از اصلی ترین بیماری های تنفسی در بلدرچین ها، بیماری آسپرژیلوس می باشد، این بیماری باعث کاهش وزن شدید، تنگی نفس و کبودی بدن پرنده میشود که در ادامه این مقاله از چیکن دیوایس، به بررسی دقیق این بیماری پرداخته خواهد شد.

بیماری نیوکاسل : 

بیماری نیوکاسل یکی از مستری ترین بیماری بین پرندگان است که در صورت عدم واکسیناسیون، تلفات ۱۰۰ در صدی به دنبال خواهد داشت. نیوکاسل در پرندگان، شامل سویه ی خفیف، متوسط و شدید می باشد.

دلیل اصلی این بیماری، ویروسی از خانواده پارامیکسو ویروس است که به سرعت بین پرندگان انتقال میابد. ویروس نیوکاسل به راحتی از طریق تماس با پرنده آلوده، ترشحات و فضولات و همینطور کفش و لباس کارکنان پرورشگاه طیور منتقل می شود. در صورت علاقه مندی به آشنایی بیشتر با این بیماری مسری، مقاله بیماری نیوکاسل در مرغ، علائم و روش های درمان آن را مطالعه فرمایید.

درمان نیوکاسل طیور :

متاسفانه این بیماری درمان نداشته و تنها راه جلوگیری از شیوع آن، واکسیناسیون به موقع است.

علائم بیماری نیوکاسل پرنده ها :

این بیماری به عنوان بیماری تنفسی در طیور شناخته میشود اما در موارد حاد، به راحتی سیستم گوارش و عصبی پرنده را نیز درگیر می کند :

• علائم تنفسی : تنفس با دهان باز، نفس کشیدن به سختی، تنفس سریع، شنیدن صدای سوت مانند و خس خس هنگام تنفس، سرفه و آبریزش بینی
• علائم گوارشی : اسهال شدید و آبکی سبز رنگ، کاهش شدید میزان تغذیه
• علائم عصبی : لرزش پاها و بدن، عدم تعادل در ایستادن، افتادگی بالها، فلجی و پیچ خوردگی گردن 

عفونت آبله مرغان ( آبله ماکیان / دیفتری پرندگان / زخم سر) : 

تماس مستقیم با پرنده آلوده و یا نیش پشه و سایر حشرات، از راه های انتقال و شیوع آبله پرندگان است. آبله مرغان در طیور به دو صورت خشک و مرطوب مشاهده میشود. ایجاد دلمه و آبله در قسمت های بدون پر مانند صورت، گردن و پاها از علائم آبله مرغان خشک می باشد. در آبله مرغان مرطوب، ویروس وارد جریان خون پرنده شده و با ایجاد آبله در دهان، گلو و چشمان پرنده ظاهر میشود، آبله ماکیان به تنهایی کیسه های تنفسی و ریه پرنده را تحت تاثیر قرار نمیدهد، اما با ایجاد آبله در ناحیه بالای گلو، مانع تنفس پرنده شده و امکان خفگی را بالا می برد. فصل شیوع این بیماری زمستان و اوایل بهار می باشد.

پیشگیری و درمان آبله مرغان طیور :

• از ورود پرنده تازه خریداری به گله جلوگیری کنید.
• قبل از ورود هر پرنده به گله، آن ها را حداقل به مدت ۲ هفته قرنطینه کنید.
• از ورود پرندگان مهاجر به پرورشگاه جلوگیری کنید.
• واکسیناسیون مربوطه را با توجه به نظر دامپزشک انجام دهید.
• وجود حشره ها و پشه ها را شدیدا کنترل کنید.

در صورت بهبود پرنده، آبله ها در مدت ۲ هفته از بین خواهند رفت.

عوارض دیفتری پرندگان :

• کاهش یا توقف کامل تخم گذاری
• احتمال تلف شدن پرنده بر اثر خفگی
• احتمال کوری و یا عدم دید پرنده برای مدت وجود آبله در چشم

عفونت برونشیت چیست؟ علائم و درمان برونشیت پرندگان :

بیماری برونشیت شدیدا واگیر دار بوده و از طریق هوای آلوده، بسته های غذای پرنده، پرندگان تلف شده آلوده و جوندگان به سرعت گسترش می یابد. این بیماری به تخم پرندگان نیز وارد شده و باعث تولید تخم هایی با پوسته نازک یا چروک می شود، البته جنین آلوده معمولا از تخم بیرون نمی آید.

علائم عفونت برونشیت :

• ایجاد صدایی مانند سوت به هنگام تنفس 
• ترشحات چشم
• ترشحات بینی
• شنیده شدن واضح صدای تنفس و سوت به هنگام خواب
• کاهش چشمگیر تولید تخم

پیشگیر و درمان بیماری برونشیت :

• واکسیناسیون به موقع
• استفاده از آنتی بیوتیک ها به مدت ۳ تا ۵ روز
• افزایش دمای محل نگهداری

ویروس آنفلوانزای طیور، علائم و روش های درمان آن :

این بیماری بیشتر در بین پرندگان وحشی و آبزی وجود داشته، اما پرندگان اهلی نیز در معرض آن قرار می گیرند، تلفات در این بیماری به دو صورت خفیف و شدید روی می دهد. در آنفولانزای خفیف عموما بیماری به صورت یک سرماخوردگی ساده بروز خواهد کرد. بیماری آنفولانزای مرغی، به انسان نیز سرایت کرده و می تواند مشکلاتی به دنبال داشته باشد، استفاده از وسایل و تجهیزات آلوده، ماشین آلات آلوده و عدم رعایت بهداشت، باعث بروز این بیماری خواهد شد.

علائم آنفولانزای طیور( خفیف ) :

• کاهش اشتها 
• کاهش تخم گذاری
• عائم تنفسی
• اسهال
• تلفات کم 

علائم آنفولانزای شدید :

• تورم سر و صورت 
• کبود و آبی شدن تاج و ریش
• ناراحتی تنفسی شدید
• ایجاد نقاط سفید و قرمز تیره بر روی پاها و تاج پرنده
• خروج ترشحات خونی و قرمز رنگ از بینی 

درمان آنفولانزای مرغی و روش های آن :

متاسفانه این بیماری هیچگونه درمانی نداشته و موارد حاد آن موجب مرگ پرنده خواهد شد، در موارد خفیف استفاده از آنتی بیوتیک ها، به کند شدن روند بیماری و مقاومت بدن پرنده کمک خواهد کرد.

کوریزای عفونی طیور :

این بیماری تلفات زیادی نداشته اما باعث ایجاد زمینه برای شیوع و ابتلای پرندگان به سایر بیماری های مزمن تنفسی می شود. نمایشگاه های پرندگان، بازارهای خرید و فروش طیور زنده و پرندگان جدید خریداری شده، به راحتی باعث انتقال بیماری به تمامی گله می شوند. این بیماری در فرم شدید خود می تواند تا ۵۰ درصد تلفات داشته باشد، اما تلفات بالاتر از این میزان نخواهد بود. علائم بیماری معمولا ۲ تا ۳ ماه ادامه خواهد داشت و البته پرنده بیمار تا انتهای عمر خود از طریق دفع فضولات موجب انتقال بیماری است.

علائم کوریزای عفونی طیور :

• تورم صورت
• تنگی نفس
• ترشحات غلیظ چسبنده از بینی و چشم
• اختلال در تنفس
• چسبندگی پلک ها به یکدیگر
• اسهال
• کاهش میزان تخم گذاری

این بیماری معمولا با عفونت سرطانی مجاری تنفسی فوقانی و تاثیر بر سینوس ها همراه است.

درمان کوریزای عفونی :

استفاده از آنتی بیوتیک ها در درمان این بیماری موثر خواهد بود، البته با توجه به ناقل بودن پرنده بعد از بهبودی، حذف شدن گله ی بیمار، بهترین راهکار برای جلوگیری از افزایش شیوع این بیماری خواهد بود. واکسیناسیون به موقع طیور برای جلوگیری از بیماری توصیه میشود.

لارنگوتراکئیت عفونی چیست ؟ 

لارنگوتراکئیت یکی از بیماری های مزمن تنفسی در بین طیور می باشد که با کاهش شدید تخم گذاری ضرر اقتصادی زیادی به پرورش دهنده، وارد می کند. ویروس هرپس عامل اصلی این بیماری بوده و به دو شکل حاد و خفیف بروز می کند. این بیماری، در سال های اخیر باعث ایجاد مشکلات زیادی در پرورش جوجه های گوشتی بالای ۳ هفته شده است.

علائم بیماری خفیف تنفسی طیور : 

• عطسه 
• تنفس سخت و دشوار
• تکان دادن سر به منظور خروج اگزودای موجود در نای
• کشیدن سر و گردن به منظور تنفس راحت تر
• سرفه و بیرون آمدن ترشحات خونی از دهان

این بیماری واکسن بسیار موثری دارد در صورت تشخیص به موقع، با واکسیناسیون علاوه بر درمان پرنده، از گسترش عفونت جلوگیری کنید. قبل از ارسال پرنده به نمایشگاه آن ها را واکسینه کنید.

مایکوپلاسما گالی سپتیکوم بیماری مزمن تنفسی: 

بوقلمون ها بیشتر از سایر پرندگان، امکان ابتلا به این بیماری را دارند. این بیماری در بدن پرنده مبتلا باقی مانده و به تخم ها نیز ورود می کند و جوجه های به وجود آمده از مادر بیمار نیز مبتلا خواهند بود. در موارد خفیف، امکان عدم مشاهده علائم در پرنده بیمار، تا زمان ارسال به کشتارگاه وجود نخواهد داشت. معمولا با مشاهده کیسه های هوایی ملتهب، امکان شناسایی ماکیان بیمار در کشتارگاه وجود دارد. آنتی بیوتیک ها و واکسیناسیون در درمان و جلوگیری از این بیماری موثر است.

علائم بیماری مایکوپلاسما یا سینوزیت عفونی :

• تنفس با دهان باز
• تنفس سریع
• سرفه و عطسه
• ترشحات بینی، دهان و چشم
• عفونت و التهاب کیسه هوایی
• کاهش تخم گذاری
• کاهش رشد و کاهش وزن

بیماری آسپرژیلوز یا ذات الریه قارچی طیور:

پدید آمدن این بیماری تنفسی در طیور، به دلیل بروز عفونت قارچی است که توسط قارچ آسپرژیلوس موجود در خاک، دانه ها و سبزیجات در حال پوسیدگی یافت میشود. محیط های مرطوب و دستگاه های جوجه کشی آلوده نیز از دیگر محیط های مناسب برای رشد این قارچ می باشند. معمولا مرگ و میر توسط استنشاق این کپک، ۵ تا ۲۰ درصد است.

علائم بیماری آسپرژیلوز ماکیان :

• تنفس با دهان باز
• کاهش میزان تغذیه
• بی اشتهایی و بی حالی
• آبریزش چشم

تنها روش جلوگیری و درمان این بیماری تنفسی در طیور، حذف منبع کپک و ضد عفونی محیط پرورش می باشد.

وبای پرندگان : 

این بیماری باکتریایی با ورود پرنده مهاجر و وحشی به پرورشگاه یا گاز گرفتن طیور توسط حیوانات وحشی مبتلا به این بیماری، منتقل می شود، آبسه و ذات الریه باعث مرگ پرنده شده و تلفاتی را بر جای خواهد گذاشت.

روش های درمان وبای طیور :

ضد عفونی محیط، استفاده از آنتی بیوتیک به مدت ۱۰ روز، کنترل ورود پرندگان و حیوانات وحشی به محیط پرورشگاه و جلوگیری از نزاع بین پرندگان، راه های پیشگیری و درمان این بیماری خواهد بود.

علائم وبای پرندگان :

• تلف شدن پرنده بدون هیچ علائمی
• بی حالی
• بی اشتهایی
• آبریزش بینی و چشم
• تنفس سخت و سریع
• کز کردگی

روش های پیشگیری و کنترل بیماری های تنفسی در پرورشگاه طیور :

1. شستشو و ضدعفونی تمامی تجهیزات و سالن های پرورش قبل و بعد از جوجه ریزی
2. ایجاد تهویه و دما و رطوبت مناسب سالن
3. تهیه دان مصرفی از مراکز مطمئن و بهداشتی
4. جلوگیری از ورود پرندگان وحشی و مهاجر به محل سالن
5. کنترل تردد کارکنان و تهیه لباس و کفش مناسب برای کارکنان سالن
6. ایجاد حوضچه ضد عفونی کننده در درب ورودی سالن
7. استفاده از جیره غذایی استاندارد و مولتی ویتامین تحت نظر کارشناسان
8. انجام واکسیناسیون به موقع و تحت نظر دامپزشک
9. اعلام تلفات زیاد و غیر متعارف به واحد های مربوطه
10. امحا اصولی و درست لاشه پرندگان تلف شده

جمع بندی :

مرگ و میر بالا و تلفات زیاد طیور توسط بیماری های تنفسی بر همه پرورش دهندگان روشن است. همانطور که در بالا ذکر شد، یکی از اصلی ترین و بهترین راه های جلوگیری از این تلفات، واکسیناسیون به موقع و تحت نظر دامپزشک میباشد. برخی از بیماری های تنفسی مانند آنفولانزا و نیوکاسل، سریعا منتقل شده و امکان آلوده کردن یک منطقه عظیم را به راحتی خواهد داشت. تنها راه خلاصی از برخی بیماری های طیور، انهدام پرنده های مبتلا بوده که این اتفاق، مانع از آسیب جدی به سرمایه پرورش دهنده خواهد شد.