نگهداری و پرورش کبوتر

نگهداری و پرورش کبوتر

زمان دقیق اهلی شدن کبوتر مشخص نیست. اما اطلاعات و شواهد موجود نشان می دهد که منشاع کبوترهای اهلی یا خانگی ( Columba livia domestica ) کبوتر های وحشی هستند که ما در ایران به آنها کبوتر چاهی Columbalivia (livia) می گوییم. این کبوتران را به این علت کبوترچاهی نامیده اند که آنها عادت به زندگی اجتماعی در حفرات موجود در دیواره چاه ها معمولاً چاه های قنات ها در بیابانها دارند. البته چون این پرنده از لحاظ غریزی با انسان الفت دارد، حتی کبوترهای چاهی وحشی نیز به راحتی به داخل روستاها و شهرها و حتی نقاط پرجمعیت می آیند و گاه دسته های بزرگی از انها به طور دایم ساکن زیر یک ساختمان شیروانی دار در یک روستا یا شهر می شوند. به طور مثال، کبوترهای آشیانه کرده در ابنیهٔ زیارتگاهی، مساجد و بام های شیروانی دار برخی از خانه ها یا ساختمان ها، به علت آمن یافتن این مکان ها، به ماندن در آنها و تأمین شدن تغذیهٔ آنها توسط مردم، در دسته های بزرگ در این مکانها آشیانه می کنند. معمولاً هرجا که میزان آزار مردم نسبت به این پرندگان کمتر باشد و غذا بیشتر یافت شود، شمار بیشتری از کبوتران چاهی در آن مکان ها ساکن می شوند. این کبوتران گاه به قدری به مکان های امن عادت می کنند که حتی آمد و رفت انبوه جمعیت مردم نیز سبب ترس، پرواز یا مهاجرت آنها نمی شود. حتماً دیده اید که جمعیت بسیار انبوهی از کبوتران چاهی در نقاطی مرتفع از ساختمانهای زیارتگاه ها یا برخی از مساجد و ابنیه تاریخی یا
در بام ساختمانها و فرود دسته جمعی آنها به هنگامی که فردی دانه برای آنها می آورد، تقریباً در عموم کشورها رایج است. در بسیاری از میادین برخی کشورها، به علت درامان بودن کبوتران از گرفته شدن یا آزار توسط مردم و لذت بردن مردم به خرید دانه و آوردن به چنان مکان ها، جمعیث کثیری از کبوتران در بامهای اطراف آن میادین سکونت دارند و بدون ترس از مردمی که در رفت و آمد هستند، در دسته های انبوه فرود می آیند. این موضوع به خصوص زمانی از زیبایی و جذابیتی برخوردار است که فردی با پاکت دانه به آن میادین وارد می شود. در این صورت فرد با پاشیدن دانه روی زمین، ظرف چند ثانیه گله بزرگی از کبوتران را روی زمین فرود می آورد. موضوع اعتماد این کبوتران به مردم دانه دهنده به قدری زیاد است که بوضوح دیده می شود شمار زیادی از این کبوتران روی سر، شانه ها و دستهای افراد دانه دهنده می نشینند. این کبوتران همواره منتظرند که یک فرد با پاکت دانه از راه برسد تا دسته جمعی در اطراف او فرود بیایند و از سروکول او بالا روند و حقیقتاً که چنین مناظر بسیار دیدنی و لذت بخش است که متأسفانه ما در کشورمان، به جز ابنیه زیارتگاهی و مساجد و شمار اندکی از بناهای تاریخی، از داشتن چنین مناظر زیبا محروم هستیم و علت آن چیزی نیست جز گرفته شدن این کبوتران توسط برخی از مردم در سایر اماکن. بنابراین دلیل لانه گزینی و عدم مهاجرت کبوترهای چاهی از ابنیهٔ زیارتگاهی، مساجد و بناهای تاریخی و نیز بام های اطراف بسیاری از میادین در سایر کشورها، یکی عدم آزار یا شکار یا تلاش برای گرفتن آنها توسط مردمی است که عقیده دارند آزار آنها گناه محسوب می شود و دیگری ریختن دانه برای آنها و آزاد بودن در چنان مکان ها است. بدیهی است اگر هر زمان مردم در صدد شکار یا آزار این پرندگان برآیند یا کبوتران دانهٔ کافی نیابند، از ان مکانها به مکان ها یا نقاط امن و پر غذا مهاجرت خواهند نمود.

نگهداری و پرورش کبوتر

کبوترهای چاهی یا کبوترهای غیر اهلی در تمام اروپا، شمال آفریقا تا قفقاز و بسیاری از مناطق آسیا یافت میشوند و همان طور که گفته شد، علی رغم وحشی بودن، ممکن است تحت شرایط مناسب، در شهرها و به طور بسیار نزدیک با انسانها نیز ساکن شوند، اما هرگز رابطهٔ این نوع کبوترها با انسان مشابه رابطهٔ کبوترهای اهلی با انسان نبوده است. کبوترهای چاهی یا غیراهلی در عموم کشورهای غربی و برخی از دیگر کشورها با امنیت بسیار بیشتر در زیر شیروانی های ساختمان های شهری زندگی می کنند. این کبوتران بخش قابل توجه ای از زیبایی و جذابیت برخی از میادین و پارک های چنان کشورها را تشکیل می دهند. بسیاری از مردم عادت دارند که به عنوان یک سرگرمی و کار ثواب، برای این کبوتران دانه خریداری می کنند و کبوتران ساکن در چنان میادین و پارک ها را تغذیه میکنند. این کبوترها ساعات روز را در دسته های بزرگ در مکانهای مذکور میگذرانند و به محض این که فردی برای آن ها دانه می آورد، فوج عظیمی از آنها بدون هیچ گونه ترس به دور او جمع میشوند و تعدادی از آنها روی سر، شانه ها و دست فرد غذا دهنده می نشینند تا دانه برچینند. در این گونه اماکن، کافیست فردی یک مشت دانه روی زمین بپاشد که به زودی دستهٔ بزرگی از کبوتران در آن مکان فرود می آیند و اگر فرد مشتی دانه در کف دست بگیرد، کبوتران برای خوردن دانه و نشستن روی دست وی با هم به رقابت می پردازند. نظیر اینگونه مناظر زیبا را ما فقط در اماکن زیارتگاهی خودمان می توانیم ببینیم که مردم به دلیل رعایت احترام آن اماکن، در صدد گرفتن چنان کبوترها برنمی آیند. گاه اتفاق می افتد که یک یا چند کبوتر چاهی به دستهای از کبوتران اهلی درحال پرواز پیوسته و با آنها به بام خانه صاحب کبوتران اهلی فرود آیند. همچنین گاهی اوقات یک یا چند کبوتر اهلی وارد دستهای از کبوتران وحشی می شوند و به زندگی با آن ها عادت می کنند. این گونه کبوتران در مواردی در اثر آمیزش با جنس مخالف از دسته ای که به آن وارد شده اند، باعث پیدایش کبوترانی با صفات حدّ وسط می شوند. کبوترهای اهلی از حدود ۵۰۰۰ سال قبل در خاورمیانه وجود داشته اند. از لحاظ فرهنگی، عاطفی و اقتصادی، ملل مختلف با دیدگاه های کم و بیش مشابه با این پرنده زیبا برخورد داشته اند. در اسلام، کبوتر نشانهٔ دوستی، صلح و آزادی بوده است. در گذشته در
روم، مصر و يونان بیشتر به جنبه گوشتی کبوتر اهمیت داده می شد و کبوترهای بزرگ جثه در والنسیا و رم امروزی که از جمله سنگین ترین کبوتران جهان هستند ، از اعقاب انها محسوب می شوند.