پرورش مرغ تخمگذار | راهنمای پرورش مرغ بومی تخمگذار
آیا قصد پرورش مرغ تخمگذار را دارید؟ از هزینه روزانه هر مرغ تخمگذار اطلاعی ندارید؟ از سود پرورش مرغ تخمگذار بومی مطلع نیستید؟ پس با ما تا انتهای این نوشته از چیکن دیوایس همراه باشید تا در رابطه با صفر تا صد پرورش مرغ تخمگذار بومی اطلاعاتی ارائه شود.
مقدمه ای کوتاه بر پرورش مرغ تخمگذار
مرغ های تخمگذار از منشا مرغ های لگهورن هستند. امروزه هیبریدهای تجاری متعددی که در جهان مطرح است از همین منشا می باشند و مشهورترین آن ها عبارتند از های لاین هایسکس، بایکوک شیوز بوونز که ممکن است هر یک از هیبریدها سفید و یا قهوه ای باشند.
از خصوصیات کلی این مرغ ها در مقایسه با مرغ های گوشتی می توان به وزن سبک و استعداد تولید تخم مرغ زیاد در طول دوره تولید اشاره کرد. معمولا مرغ های تخمگذار دارای بدنی کشیده و گردنی باریک و بلند، پاهای ظریف، تاج و ریش قرمز فاصله سه انگشتی میان دو استخوان در ناحیه کلوآک بوده و قادرند در یک دوره تولید بیش از ۲۵۰ عدد تخم مرغ تولید نمایند.
یکی از مزیت های اصلی و بسیار مهم پرورش مرغ بومی مقاوم بودن آنها در برابر بیماری بوده و آنها خوراک کمتری مصرف میکنند. همچنین هدف اصلی پرورش مرغ بومی تولید تخم مرغ های محلی بوده و در واقع درامد اصلی پرورش دهنده از طریق فروش تخم مرغ محلی به دست می آید. با توجه به اینکه قیمت تخم مرغ محلی بیش تر از تخم مرغ های سفید می باشد و خواهان زیادی دارد، پرورش مرغ تخمگذار سود بالایی دارد.
انتخاب نژادهای تخمگذار
به لحاظ ظاهری مرغ های تخمگذار پرتحرک و سرحال هستند و پرخوری کامل در آنها مشاهده می شود. لازم به ذکرمرغ هایی که تاژ بزرگ و پرهای نرم تری دارند از میزان تخمگذاری بالایی برخوردار هستند.
جوجه های نژادهای تخمگذاری اغلب در سنین ۴ الی ۶ ماهگی تخمگذاریشان شروع می شود.
نکته: حدودا در هر ۱۸ الی ۲۰ روز یک مرغ بومی تخمگذار میتواند به ازای ۶ نفریک عدد تخم بگذارد.
مراحل پرورش مرغ تخمگذار بومی
پرورش مرغ تخمگذار از مراحل مختلفی برخوردار است در ادامه به توضیح مختصر هر دوره پرداخته شده است.
مرحله نخست:
این مرحله حدود ۱۸ هفته بوده که در آن جوجه یکروزه با وزن ۳۰ گرم با مصرف ۷ کیلو دان تبدیل به مرغ بالغ حدود ۱۲۰۰ گرم میشود که در خروس ها این ممکن است وزن انها به ۱۸۰۰ گرم برسد.
این جوجه مرغ های بومی را میتوانید در قفس یا بستر پرورش میدهند.
مرحله دوم:
پرورش مرغ تخمگذار بومی از ۱۸ الی ۸۰ هفتگی ادامه دارد. البته میتوان این نوع مرغ ها را به مدت ۴ سال با تولید کمتر اما با تخم های بزرگ پرورش داد.
نسبت نر به ماده در گله مرغ تخمگذار بومی چقدر است؟
نسبت نر به ماده در گله مرغ تخمگذار باید برابر باشد. اما میتوان گفت نسبت خروس به ماده به در گله های مولد یک به ۱۰ و در گله های تخم گذار عموما ۵ به ۱۰ می باشد.
دوره پرورش مرغ تخمگذار
دوره پرورش مرغ تخمگذار از یک روزگی تا ۳ ماهگی را پرورش پولت می گویند و نیمچه تخمگذار ( پولت ) را که حدودا ۱۰۰-۹۰ روزه شد به سالنهای تولید که دارای قفسی های مرغ تخمگذار است، منتقل می کنند.
امروزه در پرورش نیمچه های تخمگذار نسبت به دهه قبل تغییرات زیادی به وجود آمده و برنامه های پرورش دگرگون شده است. همچنین مرغ های بومی نیز دچار اصلاح نژاد شده اند.
تجهیزات و سرمایه لازم برای پرورش مرغ تخمگذار بومی
در مقایسه یا مرغداری های صنعتی، پرورش مرغ تخمگذار محلی به سرمایه کمتری نیاز دارد. بیشترین هزینه هایی که در این زمینه باید پرداخته شوند مربوط به خرید جوجه ها و یا نیمچه ها، تهیه دان، تهیه زمین و خرید تجهیزات مرغداری می باشد.
لوازم مرغداری مورد نیاز در این نوع سالن ها شامل آبخوری و دانخوری، سیستم گرمایشی و هیتر، فن و هواکش مرغداری می باشد.
البته پرورش دهنده باید هزینه هایی هم برای واکسیناسیون، حمل و نقل، بسته بندی و … نیز پرداخت کند. در مقاله پرورش مرغ بومی با سرمایه کم به طور مفصل در مورد لوازم و سرمایه مورد نیاز برای این نوع کسب و کار بحث نموده ایم.
طول دوره پرورش مرغ بومی تخمگذار چقدر است؟
به طور کلی مرغ های تخمگذار بومی و یا صنعتی به مدت یک سال تولید دارند و پس از آن عمر اقتصادی آنها پایان می یابد. با توجه به اینکه مرغ های بومی در سن ۵ ماهگی شروع به تخمگذاری میکنند. لذا با خرید جوجه یک روزه کل دوره حداکثر ۱۷ ماه و با خرید نیمچه های ۴۵ روزه نیز حداکثر ۱۵ ماه میباشد.
باید بدانید که مرغ های تخمگذار چند ماه بعد از تخمگذاری (حدودا در سن ۹ ماهگی) به اوج می رسند و پس از آن میزان تخمگذاری آنها کاهش پیدا میکند.
به طور طبیعی مرغ ها میتوانند بیش از ۵ سال عمر کنند ولی پرورش اقتصادی مرغ دوره کوتاهی دارد و پس از اتمام دوره بایستی پرورش دهنده گله جدید را جایگزین کند.
گله قبلی نیز به کشتارگاه ها فروخته میشوند ولی گوشت آنها قیمت ارزان تری نسبت به مرغ های گوشتی دارد.
برای پرورش مرغ تخمگذار از کجا شروع کنیم؟
هر کسب و کاری پیش نیازهای خاص خود را دارد. برای پرورش مرغ تخمگذار بومی نیز به برخی لوازم مرغداری و تجهیزات خاص نیاز خواهید داشت. تهیه زمین و سالن پرورش، تجهیز نمودن آن، خرید جوجه و یا نیمچه و تهیه دان مصرفی مرغ ها از جمله پیش نیازهای اصلی این نوع مشاغل می باشند.
سالن پرورش باید فاصله کافی و استاندارد با مناطق مسکونی و دیگر واحدهای پرورشی داشته باشد. بیشتر افراد ترجیح میدهند که در مناطق روستایی پرورش مرغ بومی تخمگذار را عملی کنند. چراکه اولا هزینه های مربوط به خرید و یا کرایه زمین در مناطق روستایی بسیار ارزان تر از مناطق شهری است. ثانیا در مناطق روستایی، پرورش دهنده می تواند از فضای باز و چراگاه های طبیعی استفاده کند و هزینه های تولید را کاهش دهد.
فضای پرورش مرغ تخمگذار بومی باید چقدر باشد؟
فضای مورد نیاز برای پرورش مرغ های بومی با توجه به شیوه پرورش بستر و یا قفس متفاوت است.
| فضا | پرورش در بستر | پرورش در قفس |
| فضای بستر | ۳ در ۳ به ازای هر یک پرنده | ۱/۵ در ۱/۵ به ازای هر پرنده |
| فضای دانخوری | ۸ سانتیمتر به ازای هر پرنده | ۵ سانتیمتر به ازای هر پرنده |
جدول آبخوری
| فضای آبخوری | در بستر | در قفس |
| ناودانی | ۲/۵ سانتیمتر به ازای هر پرنده | ۲/۵ سانتیمتر به ازای هر پرنده |
| فنجان / پستانک | یک عدد به ازای ۸ پرنده | یک عدد به ازای ۸ پرنده |
| آبخوری آویز | یک عدد به ازای ۵۰ پرنده | – |
خرید نیمچه بهتر است یا جوجه مرغ؟
در پرورش مرغ تخمگذار، سن یک فاکتور بسیار مهم می باشد. زیرا در هر دوره سنی، نوع جیره و برنامه نوردهی خاصی اجرا میشود. بنابراین کارآفرین باید دقیقا از سن مرغ ها اطلاع داشته باشد. خرید مرغ های بالغ برای شروع اشتباه بزرگی است. چرا که مرغ ها از قبل باید تحریک نوری شده باشند و تا به موقع بالغ شده و شروع به تخمگذاری کنند.
پرورش جوجه های یک روزه دردسرهای بیشتری دارد و متأسفانه بیشترین میزان تلفات نیز در سنین جوجگی مخصوصا در دو هفته اول می باشد. اما با خرید جوجه یک روزه می توان برنامه دقیق تری برای واکسیناسیون، تغذیه و تحریک نوری آنها در نظر گرفت.
خرید نمیچه ها نیز تا حدود زیای به نفع پرورش دهنده است؛ اما به شرطی که او دقیقا از سن پرنده اطلاع داشته باشد. به فرض مثال اگر پرورش دهنده نیمچه ۳ ماهه خرید کند ولی سن واقعی نیمچه ها اشتباه باشد در آن صورت به طور دقیق نمیتواند برنامه نوردهی و تغذیه را اجرا کند و متأسفانه متحمل خسارات زیادی میشود. همچنین در زمان خرید نیمچه ها باید دقت شود که واکسیناسیون آنها به موقع انجام گرفته باشد.
خرید تخم نطفه دار و جوجه کشی از انها بهترین و ارزان ترین روش برای به دست اوردن جوجه های مرغ است. برای این منظور می توانید از دستگاه جوجه کشی خانگی و یا صنعتی استفاده کنید. هم چنین مطالعه در مورد تخم های نطفه دار و شناسایی بهترین انها ضروری است.
آیا مرغ تخمگذار بومی نیاز به نوک چینی دارد؟
امروزه مشخص شده است که عوامل متعددی در میزان رشد و نمو نیمچه های تخمگذار موثر می باشند عوامل محیطی مانند وضعیت هوا، کیفیت آب و نور، تراکم پرندگان و حرارت سالن بر وضعیت بهداشتی و رشد نیمچه های تخمگذار تاثیر دارند.
بکارگیری برخی روش ها در مدیریت پرورش نیمچه های تخمگذار اثر معنی داری بر وزن بدن آنها دارد برای کاهش میزان نوک زدن به پرها و انگشتان و تقلیل شیوع بیماری مارک و کانی بالیسم، لازم است که نیمچه های تخمگذار در سن ۷ تا ۱۰ روزگی تحت برنامه نوک چینی قرار گیرند. همچنین در صورت نیاز باید نوک چینی را قبل از سن ۱۰ هفتگی تکرار نمود تا از تاثیر آن بر وزن بدن به هنگام انتقال به جایگاه مرغ های تخمگذار کاهش یابد.
برنامه نوردهی مرغ تخمگذار بومی
تخمگذاری مرغ ها به نور وابسته است، هچنین نور یک عامل تعیین کننده برای رسیدن به زمان بلوغ مرغ ها می باشد. توصیه می شود که در طی دوره پرورش نیمچه های تخمگذار برنامه نوردهی با کاهش تدریجی به اجرا درآید.
زیرا به این ترتیب در اوایل مرحله بحرانی و تعیین کننده نیمچه ها فرصت بیشتری برای غذا خوردن خواهند یافت. بحث نوردهی مرغ های تخمگذار نیز یک بحث مفصل و جداگانه می باشد که اکیدا توصیه میکنم مقاله برنامه نوردهی مرغ تخمگذار را حتما مطالعه کنید.
به طور کلی برای هفته اول جوجه ها ۲۰ الی ۲۲ ساعت طول مدت روشنایی در روز می باشد. سپس به صورت هفتگی باید از طول مدت روشنایی کسر شود. به طوریکه در سن ۸ هفتگی به ۱۱ الی ۱۲ ساعت برسد.
نکته: به هیچ وجه تحریک نوری را قبل از رسیدن به وزن بدن ۱/۴ کیلوگرم آغاز نکنید.
نحوه تغذیه جوجه ها و مرغ تخمگذار بومی
خوراک نیز یکی از مهمترین عوامل موثر بر رشد و نمو نیمچه های تخمگذار است. در این مورد مانند روالی که در مورد اکثریت مرغ های مادر اجرا می شود، قابل توصیه است که برنامه غذایی آن ها شامل یک جیره آغازین، جیره رشد اولی جیره رشد دوم و جیره پیش از تخمگذاری باشد.
سطح کلسیم در جیره مرغ های تخمگذار با گله های گوشتی فرق میکند. بنابراین در زمان تهیه دان برای گله های تخمگذار حتما دان مخصوص تهیه کنید. برای تغذیه اصولی مرغ های تخمگذار و جلوگیری از پرت دان توصیه میشود دانخوری های استاندارد در هر دوره سنی نیز در داخل سالن استفاده شوند.
مدیریت پرورش مرغ تخمگذار و بستر مرغ تخمگذار
جوجه ها اغلب روی کف های پوشیده با ۵ تا ۱۰ سانتی متر از مواد بستری جدید و تازه، دوره پرورش خود را آغاز می کنند. قبل از گاز دادن باید بستر را روی کف آشیانه پهن کرد و تمام تجهیزات مرغداری مورد استفاده تمیز و ضد عفونی شده را روی بستر قرار داد.
چندین نوع مواد بستری به طور موفقیت آمیز می توانند مورد استفاده قرار گیرند. تراشه های چوب و پوسته های برنج ترجیح داده می شوند. اما کاه چاپر شده پوسته های بادام زمینی، خاک اره و مواد دیگر نیز گاهی اوقات به کار می روند. مواد بستری باید عاری از مواد شیمیایی، عوامل بیماری زا یا دیگر عوامل آلودگی باشند و نباید خیلی گرد و خاک داشته باشند.
موادی که جاذب هستند و درجه عایق بودن بالایی دارند، ترجیح داده می شوند. به شرطی که گله قبلی مشگلات مربوط به سلامت یا مرگ و میر غیر عادی را تجربه نکرده باشد می توان از بستر استفاده مجدد نمود.
مشخصات یک بستر خوب در پرورش مرغ تخمگذار
یک بستر خوب باید دارای خصوصیات ذیل باشد:
- وزن آن سبک باشد.
- اندازہ ذرات آن سبک باشد.
- دارای قابلیت جذب بالابی باشد و سریعاً خشک شود.
- نرم و قابل فشرده شدن باشد و قابلیت انتقال حرارتی آن پایین باشد.
- دارای حداقلی خاصیت جذب رطوبت باشد.
- ارزان باشد.
- به عنوان کود قابل فروشی باشد.
نکته: قسمت های خیس یا کپک شده باید برداشته شوند و مواد بستری جدید در صورت نیاز افزوده شوند. با تهویه درست می توان بستر را در وضعیت خوبی نگه داشت.
حداقل استانداردهای مواد بستر در پرورش مرغ تخمگذار
الف) مواد بستری
۱. نباید به ایجاد سطوع آلوده به خاک یا نمناک که علت مشکلات تنفسی یا دیگر مسائل مربوط به سلامت است منجر شوند.
۲. نباید دارای عوامل سمی و قارچ هایی که موجب مشکلات تنفسی و دیگر مشکلات مربوط به سلامت می شوند باشند.
ب) کف آشیانه جوجه ها باید به طور کامل با مواد بستری پوشیده شود.
حداقل عمق مطلوب مواد بستری هم بستگی به انتخاب مواد بستری دارد.
ج) باید توجه نمود که از نشت و ورود آب از آبخوری ها به بستر اجتناب شود تا از رطوبت اضافی، کیک شدن و تولید آمونیاک جلوگیری شود و هر گونه مشکلی این چنینی در اسرع وقت باید مرتفع شود.
د) تمام بستر باید روزانه بازرسی شود و از لحاظ موارد گفته شده در بالا به خوبی نگهداری شود.
ه) بستر باید فقط برای یک دوره پرورش مورد استفاده قرار گیرد
و) در زمان جوجه ریزی حداقل عمق بستر تراشه های چوب باید ۵۰ تا ۷۵ میلی متر باشد.
ز) قسمتی از بستر که کیکی شده باید برداشته شود و علل به وجود آورنده آن نیز برطرف گردد.
آیا مرغ های تخمگذار روی بستر نگهداری شوند یا در قفس؟
در مرغداری های صنعتی جوجه ها تا قبل از رسیدن به مرحله تحریک نوری بر روی بستر پرورش داده میشوند و سپس به قفس های مکانیزه منتقل میشوند. اما پرورش مرغ بومی تخمگذار بیشتر بر روی بستر شکل میگیرد.
در حال حاضر عملی ترین راه این است که مرغ های تخمگذار تجاری در دوران پرورش مرغ تخمگذار و رشد در یک سالن نگهداری شوند ولی سنی که مرغ ها به بخشی دائمی دوران تولید منتقل می شوند متفاوت است.
اگر بخواهند مرغ ها را در دوران تولید بر بستر نگهداری کنند احتمالاً تا حدود ۲۰ هفتگی در سالن دوران رشد، نگهداری خواهند شد. اگر قصد بر این است که مرغ ها در زمان تولید به سیستم قفس بروند، در سنین بین ۱۴ تا ۲۰ هفتگی به سالن دوران تولید انتقال خواهند یافت.
ولی در حال حاضر اکثراً تمایل دارند که در سنین پایین و معمولاً حدود ۱۸ هفتگی مرغ ها را انتقال دهند. چون مرغ ها در سن ۱۸ هفتگی نسبت به مرغ های مسن تر به سطح کمتری نیاز دارند، این امر باعث می شود تا ظرفیت سالن دوران رشد تغییر یابد و تعداد بیشتری در سالن نگهداری شوند.
سیستم های آبخوری و دانخوری در دوره پرورش مرغ تخمگذار
برای جوجه های یک روزه تا یک هفته، صرف نظر از سیستم تغذیه منظم سینی های خوراک و ظروف آب اضافی باید در منطقه پرورش یک هفتگی برای اطمینان از دسترسی تمام جوجه ها به آب و غذا وجود داشته باشد.
در فاصله ۴ تا ۶ روزگی همین که جوجه ها موقعیت آبخوری ها و دانخوری های اتوماتیک را یافتند، به تدریج اقدام به جمع آوری سیستم موقت می کنیم. سیستم خوراک دهی معمول مورد استفاده برای جوجه ها، دانخوری های زنجیری و کانالی آویزان اتوماتیک می باشد یا سیستم آتوماتیک معلق زنجیری می باشد.
این سیستم ها به طور عادی ایجاد یک مدار کامل در آشیانه می کنند که اگر تمام جوجه ها دسترسی به غذا داشته باشند، از قتضای کافی دانخوری اطمینان حاصل شود. آبخوری ها معمولاً نوع اتوماتیک، آویزان و زنگی شکل می باشند، از آبخوری های نیپلی جدید تر هم استفاده می شود.
لانه مرغ های تخمگذار
برای تخمگذاری مرغ ها می توانید دور تا دور سالن را با لانه های تخمگذاری پوشش دهید. برای تهیه لانه متوان از جعبه های پلاستیکی و یا چوبی استفاده کرد. در داخل لانه نیز استفاده از پوشال توصیه میشود. تعداد لانه های تخمگذاری باید به اندازه کافی باشد تا مرغ ها بتوانند برای تخمگذاری به لانه ها مراجعه کنند. در غیر اینصورت آنها در گوشه و کنار سالن عادت به تخمگذاری نموده و این نوع تخم مرغ ها بیشتر در معرض شکستگی می باشند.
همچنین در این صورت ممکن است مرغ ها دچار عراضه تخم خوری شوند که یک معضل اساسی برای پرورش دهنده خواهد بود. لذا به تعداد کافی، لانه تخمگذاری در داخل سالن مستقر نمایید.
برنامه واکسیناسیون و کنترل بیماری مرغ بومی تخمگذار
گرچه مرغ بومی مقاومت بالایی در برابر بیماری دارد ولی لازم است که در برابر بیماری های خطرناک طیور از جمله آنفولانزا، نیوکاسل، برونشیت و … واکسینه شوند. البته واکسیناسیون طیور بر اساس آلودگی منطقه ای و تشخیص دامپزشک و کارشناس اداره جهاد باید انجام گیرد. بنابراین برای واکسیناسیون مرغ های بومی به این مرکز مراجعه نمایید.
سوالات متداول
مرغ روزی چندبار تخمگذاری میکند؟
در بهترین شرایط هر مرغ تخمگذار بومی میتواند در روز یک عدد تخم بگذارد. به طور کلی ۲۶ ساعت زمان میبرد تا تخم جدید در بدن مرغ تشکیل شود.
قیمت مرغ تخمگذار محلی با تخمگذاری بالا چقدر است؟
قیمت نیمچه ها در سنین مختلف متفاوت است که به شرح جدول زیر می باشد.
| نیمچه ۳۵ روزه | ۴۸/۰۰۰ تومان |
| نیمچه ۴۵ روزه | ۵۵/۰۰۰ تومان |
| نیمچه ۲ ماهه | ۸۲/۰۰۰ تومان |
| نیمچه مرغ ۲.۵ ماهه | ۱۰۰/۰۰۰ تومان |
| نیمچه سه ماهه | ۱۳۳/۰۰۰ تومان |
| نیمچه ۳.۵ ماهه | ۱۵۸/۰۰۰ تومان |
سود پرورش مرغ تخمگذار محلی چقدر است؟
۲۴۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان سود خالص پرورش مرغ تخمگذار برای یک دوره میباشد. البته این سود برحسب موارد مختلف احتمال کم و زیاد شدن را دارد.
جمع بندی
در این مقاله از وبلاگ چیکن دیوایس در مورد پرورش مرغ تخمگذار بحث کردیم. پرورش دهنده های مرغ بومی متأسفانه به اندازه مرغداران صنعتی به امور مدیریتی و تغذیه طیور اهمیت نمیدهند. اما با رعایت اصول اصلی این کار و شناخت نحوه تغذیه، نوردهی، و شرایط نگهداری میتوان با پرورش مرغ بومی تخم گذار به سود فراوانی رسید. توصیه میکنم قبل از شروع این کار به خوبی تحقیق کنید و به اندازه کافی اطلاعات کسب نمایید.
