چرا در تابستان راندمان جوجه کشی کاهش پیدا می کند؟
چرا در تابستان راندمان جوجه کشی کاهش پیدا می کند؟
بسیاری از از افراد در تماس با خدمات پس از فروش گروه صنعتی اسکندری این سوال را می پرسند که چرا راندمان جوجه کشی در فصل تابستان کاهش پیدا می کند. با توجه به اهمیت این مساله که می تواند سودآوری حاصل از پرورش پرندگان را تحت تاثیر قرار دهد و مخصوصا برای کسب و کارهای نوپا و تازه کار مشکل ساز شود ، تصمیم گرفتیم با مهندس رضا اشرفی مسئول واحد خدمات فنی گروه صنعتی اسکندری گفتگو کنیم.
صحبت های مهندس اشرفی در مورد علل کاهش راندمان جوجه کشی در تابستان
بسیاری از افرادی که به پرورش پرندگان اهلی مشغول هستند ، کاهش راندمان جوجه کشی را در فصل تابستان تجربه می کنند. به نظرتان چه عواملی روی این مساله تاثیر گذار است؟
کاهش راندمان جوجه کشی در تابستان یک مساله بدیهی و اثبات شده است به همین دلیل پرورش دهندگان عمده طیور در این فصل تمرکز خود را از روی جوجه کشی برداشته و بیشتر به پرورش و تغذیه پرندگان رسیدگی می کنند تا بیمار نشده و فرآورده های حاصل از آن ها کاهش پیدا نکند. به طوری که می توان گفت هدف پرورش دهندگان عبور کردن از این فصل به سلامت است. همه پرورش دهندگان عمده و خرده طیور باید این مساله را رعایت می کنند.
در مورد کاهش راندمان جوجه کشی در فصل تابستان به عوامل مختلفی می توان اشاره کرد. یکی از مهمترین عوامل این است که در تابستان تخم های تازه تخم گذاری شده یکی دو ساعتی در سالن و یا در محوطه باقی می مانند. دمای هوا در تابستان در بیشتر شهرهای ایران بالای ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتی گراد است که البته توسط سازمان هواشناسی در حالت سایه سنجیده می شود. بنابراین انتظار می رود که دمای هوا در قسمت هایی که آفتاب به آن تابیده می شود بالای ۴۰ درجه سانتی گراد باشد.
حتی اگر تخم ها به مدت خیلی کم در قسمت هایی که آفتاب به صورت مستقیم به آن ها نمی تابد قرار بگیرند ، نطفه و انرژی پتانسیل آن ها تحلیل می شود زیرا دما از عوامل موثر بر تحلیل نطفه و انرژی تخم های نطفه دار است. از طرف دیگر ذخیره کردن تخم های نطفه دار در دمای ۱۶ تا ۱۸ درجه سانتی گراد پس از تخم گذاری فرایندی بسیار پیچیده دارد که اگر به طور اصولی انجام نشود باعث صدمه دیدن تخم های نطفه دار شده و راندمان جوجه کشی را کاهش می دهد.
آیا افزایش دما در تابستان جفت گیری تخم های نطفه دار را هم تحت تاثیر قرار می دهد؟
افزایش دما در تابستان علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن تخم های نطفه دار به صورت مستقیم ، از طریق جفت گیری هم تخم های نطفه دار را تحت تاثیر قرار می دهد. یک مثال بارز و عینی از جفت گیری پرندگان در تابستان که به صورت تجربی آن ها را بررسی کرده ام ، بوقلمون است که ذکر آن می تواند در روشن کردن قضیه موثر باشد.
طول مدت جفت گیری نر و ماده در فصل بهار که موقع تخم گذاری بوقلمون ها با درجه نطفه داری بسیار بالاست ، از عشق بازی نر گرفته تا آخر جفت گیری چیزی حدود ۵ تا ۶ دقیقه طول می کشد و به بوقلمون ماده آسیب کمتری هم می رسد.
اما در تابستان طول مدت جفت گیری بوقلمون های نر و ماده به حدود ۲۱ دقیقه افزایش پیدا می کند و ماده در معرض ضربات شدید بوقلمون نر قرار می گیرد. این باعث می شود که تخم نطفه دار ایجاد شده کیفیت لازم را نداشته باشد و از لحاظ مواد مغذی و انرژی پتانسیل موجود در آن بسیار ضعیف باشد.
افزایش دما به صورت مستقیم چگونه به کاهش کیفیت تخم های نطفه دار تاثیر می گذارد؟
شاید در وهله اول فکر کنید که فقط عواملی مانند وارد شدن باکتری و آلودگی به داخل تخم باعث کاهش راندمان جوجه کشی می شود اما دو عامل دیگر بسیار مهم نیز وجود دارند که به از بین رفتن تخم ها تاثیر می گذارند. یکی از آن ها خوابیدن جوجه است. جوجه ای که در داخل تخم بخوابد حتما خواهد مرد. در سه روز آخر یعنی در مرحله هچ جوجه باید انرژی لازم برای بیدار شدن را داشته باشد و شروع به نوک زدن کند.
اگر در دوران هچ توجه کرده باشید ، جوجه شروع به نوک زدن کرده و پس از گذشت یک ، دو یا حتی ۱۰ دقیقه نوک زدن را متوقف می کند. در حین نوک زدن انرژی جوجه رفته رفته تحلیل شده و به همین دلیل برای خارج شدن سریع از تخم تند تند به پوسته نوک می زند. اگر جوجه در داخل تخم خسته شود و قبل از شکستن پوسته به خواب برود خواهد مرد. زیرا فرصت لازم برای هچ شدن را از دست می دهد.
کمبود اکسیژن و خستگی جوجه ها از عواملی هستند که باعث خواب رفتن آن ها می شود. مثلا خود انسان را در نظر بگیرید ، خمیازه کشیدن که نشانه خوابیدن است به دلیل کمبود اکسیژن و کم رسیدن آن به مغز رخ می دهد. و همچنین خسته شدن نیز باعث می شود که انرژی بدن تحلیل رفته و به خواب برود. در داخل تخم نیز هر دو عامل نیز می تواند باعث خوابیدن تخم بشود. یکی کمبود اکسیژن در زمان هچ و دیگری خسته شدن جوجه.
با توجه به مطالبی که در ابتدا به آن ها اشاره شد دمای بالا باعث تحلیل رفتن زرده شده و خواب رفتن جوجه را در دوره هچ به دنبال خواهد داشت. زیرا زرده تحلیل رفته در داخل تخم صرف رشد و ایجاد اندام های جوجه و همچنین تامین انرژی اولیه بسیار بالای مورد نیاز برای بیدار شدن جوجه می شود. به همین دلیل در دوره هچ جوجه انرژی و نای نوک زدن به پوسته تخم را نخواهد داشت و حتی برخی اوقات مشاهده می شود که نوک جوجه از پوسته بیرون آمده اما نمی تواند از تخم خارج شود.
آیا کمبود اکسیژن می تواند منجر به خارج نشدن جوجه از تخم شود؟
ایگرچه این امکان وجود دارد ولی احتمال آن بسیار کم است. زیرا در دستگاه های جوجه کشی کارخانه ای مخصوصا در دستگاه های اسکندری که سیستم تهویه هوا و اکسیژن گیری آن ها مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی است. مخصوصا اگر سورخ های تهویه هوا در زمان های مناسب به درستی باز شود شاهد اکسیژن گیری مناسب آن خواهیم بود.
علاوه بر این با توجه به سابقه شرکت سازنده ، تجربه افراد مختلف در جوجه کشی و همچنین سابقه جوجه کشی موفق خود فرد در فصل های مختلف سال می توان نتیجه گرفت که کاهش راندمان در جوجه کشی در فصل تابستان به دلیل اکسیژن گیری ضعیف دستگاه جوجه کشی نیست.
بی حالی پرندگان در تابستان به دلیل گرمای زیاد چه تاثیری بر کیفیت تخم های نطفه دار دارد؟
بی حالی و یا به اصطلاح کم جان بودن پرندگان در حرارت بالای تابستان ، باعث تحلیل رفتن بدن پرندگان می شود بنابراین نباید انتظار تخم نطفه دار خوب از آن ها در این مرحله را داشته باشید. وقتی که نطفه های ضعیف به داخل تخم ها تزریق می شوند و در داخل دستگاه جوجه کشی قرار می گیرند ، علی رغم نطفه سنجی و خارج کردن تخم های بدون نطفه از دستگاه ، راندمان جوجه کشی به حدود ۴۰ درصد کاهش پیدا می کند.
در آخر چه توصیه ای به پرورش دهندگان طیور برای جوجه کشی در فصل تابستان دارید؟
دوستانی که به جوجه کشی از تخم های نطفه دار فعالیت دارند باید در نظر داشته باشند که ضعیف بودن نطفه در فصل تابستان طبیعی است. که همانطور که اشاره شد به دلایل مختلف از جمله تحلیل رفتن بدن نر و ماده ، دمای بیش از اندازه محیط و از دست رفتن انرژی پتانسل و ذخیره شده در داخل زرده تخم به وجود می آید.
به افرادی که برای اولین بار جوجه کشی می کنند ، توصیه می کنیم که به این مساله توجه داشته باشند. افراد حرفه ای که در فصل تابستان جوجه کشی می کنند بیشتر به دنبال گذراندن وقت هستند و بیشتر روی پیشگیری از بیماری ها و تغذیه پرندگان تمرکز می کنند. زیرا با توجه به اثبات کاهش راندمان جوجه کشی در فصل تابستان به ۴۰ تا ۵۰ درصد ، جوجه کشی از تخم های نطفه دار پرندگان در فصل تابستان صرفه اقتصادی ندارد.