دستگاه جوجه کشی چیست – ماشین جوجه کشی
دستگاه جوجه کشی چیست ؟
دستگاه جوجه کشی چیست – دستگاه جوجه کشی یک وسیله ساده است.در تمامی دستگاه های جوجه کشی چهار اصل زیر رعایت میشود :
- تولید حرارت
- تهیه رطوبت
- تهویه مناسب
- چرخاندن تخم
مدت زمان جوجه درآوری از تخم توسط دستگاه جوجه کشی در پرندگان پرورشی متفاوت می باشد.
دستگاه جوجه کشی از دو بخش ستر ( انکوباتور ) و هچر تشکیل شده است.
الف : راه اندازی ستر
نکات کاربردی برای افزایش عملکرد ستر – دستگاه جوجه کشی چیست
درجه حرارت مناسب ، رطوبت مناسب ، تبال گازی کافی و مطلوب و چرخش منظم تخم ها در هر ستر لازم می باشد.
سترها معمولا هوای تازه را از خارج دستگاه یا اتاقی که واقع شده اند می گیرند و این هوا ، اکسیژن و مقداری از رطوبت مورد نیاز تخم ها را تامین می کند و گاز کربنیک و حرارت اضافی تولید شده توسط تخم ها را خارج می کند.
بیشتر سترها در رطوبت نسبی ۵۰ درصد کار می کنند ، هوای وارده به ستر معمولا رطوبت کمتری داشته بنابراین به منظور جلوگیری از فشار زیاد به دستگاه، تأمین رطوبت ستر، برای ایجاد رطوبت نسبی کافی هوای وارده به سترها باید تا حد ۵۰ درصد رطوبت نسبی مرطوب شود و درجه حرارت این هوا باید حدود ۲۴ درجه سانتی گراد باشد .
عمل کرد چهار گانه ستر
۱. حرارت
درجه حرارت، میزان متابولیسم جنین و در نتیجه میزان رشد و تکامل آن را تعیین می کند. درجه حرارت مطلوب جهت بدست آمدن یک جوجه و همچنین درصد جوجه در آوری خوب، حدود ۳۷/۵ درجه سانتی گراد می باشد. چنانچه درجه حرارت از این حد بیشتر یا کمتر شود موجب رشد سریعتر یا کندتر جنین و در نتیجه کاهش درصد جوجه در آوری می گردد.
میزان درجه حرارت در سترهایی که کل ظرفیت یک بار در دستگاه چیده می شود با توجه به رشد جنین و حرارت تولیدی آن متغیر بوده و در روزهای اول با ۳۷/۶ درجه سانتی گراد شروع و طی مراحل مختلف به تدریج کاهش می یابد تا هنگام انتقال تخم به هچری درجه حرارت به ۳۷/۱ درجه سانتگراد می رسد.
ولی در ماشین هایی جوجه کشی که تخم ها طی چند مرحله در ستر چیده می شود، درجه حرارت داخل ستر دچار تغییرات عمده ای خواهد شد. مثلاً اگر سترها به طور کامل پر نشود و خالی باشند باعث کاهش درجه حرارت شده و در نتیجه مدت زمان جوجه کشی افزایش می یابد و بالعکس چنانچه در هر نوبت بیش از اندازه تخم چیده شود موجب افزایش درجه حرارت به میزان بیش از حد میگردد و در هر دو حالت درصد جوجه در آوری و کیفیت جوجه پائین می آید.
۲. رطوبت
در خلال زمان جوجه کشی آب تخم ها از طریق منافذ موجود در پوسته تبخیرمی شود. میزان رطوبتی که تخم در ماشین جوجه کشی از دست میدهد به نفع تعداد این منافذ و میزان رطوبت هوای سترها بستگی دارد. در بهترین حالت یک تخم در طول زمان جوجه کشی باید حدود ۱۲ درصد از وزن خود را از دست بدهد. در شرایط یکسان از نظر رطوبتی میزان درصد وزنی که تخم ها از دست می دهند با توجه به اختلاف آنها در ساختمان پوسته و تعداد منافذ متفاوت است.
در تخم های حاصل از گله مادر یک دست، این اختلاف ناچیز است و تأثیر زیادی بر روی درصد جوجه در آوری ندارد . ولی به هرحال با افزایش سن گله و یا تغذیه نامناسب یا بیماری که موجب تولید تخم – های با پوسته ضعیف می گردد جهت جلوگیری از کاهش درصد جوجه در آوری و کیفیت جوجه باید رطوبت داخل ماشین را به نحوی تنظیم نمود که این نقیصه برطرف گردد.
۳. تهویه
سترها احتیاج به یک مقداری هوای ثابت دارند، بنابراین میزان هوای ورودی به سترباید طوری تنظیم گردد که مقدار گاز کربنیک در داخل ستر از حد ۰/۴ درصد بیشتر تجاوز نکند. معمولاً خود دستگاه سر میزان گاز کربنیک را در همین حد تنظیم و کنترل می کنند.
۴. چرخشی
در خلال زمان جوجه کشی در دستگاه ستر تخم ها باید چرخانده شوند. این عمل موجب جلوگیری از چسبیدن جنین به غشاء پوسته به خصوص در هفته اول شده و همچنین به رشد و تکامل غشاء های جنینی نیز کمک می کند.
تحقیقات نشان داده که در هنگام چیدن، انتهای باریک تخم باید رو به پایین باشد و هر ساعت به میزان ۴۵ درجه نسبت به حالت عمودی به طرفین چرخانده شود. بهترین به جهت جلوگیری از چسبیدن جنین به غشاء پوسته می دهد. ولی در عمل به ندرت این حالت اتفاق افتاد و حداکثر ۴۰ درجه چرخش بیشتر انجام نمی گیرد. با رشد بیشتر جنین و افزایش حرارت داخلی آن چرخش منظم تخم به رسیدن هوای کافی و خنک شدن تخم کمک می کند.
بهتر است تخم ها در هر ساعت یک بار چرخانده شود. این عمل به ویژه در شروع دوره جوجه کشی از اهمیت خاصی برخوردار است . در هفته آخر جوجه کشی اثبات فواید چرخاندن تخم دشوارتر می باشد، به هر حال در بعضی از دستگاه ها این کار حتی برروی توزیع حرارت در ماشین جوجه کشی تأثیر مثبتی دارد. چرخاندن تخم باید تا حد امکان با ملایمت انجام شود زیرا تخم ها نسبت به لرزیدن و تکان خوردن بسیار حساس هستند و این حساسیت به ویژه در مراحل ابتدایی جوجه کشی و روزهای اول بیشتر است ، نست دستگاه شمارنده برای مکانیسم چرخش و بازدید روزانه آن بسیار مفید میباشد.
چسبندگی های نابهنگام در مراحل اولیه جوجه کشی می تواند منجر به از دست دادن آب و مرگ جنین گردند.در مراحل نهایی ، این حالت باعث می شود که جنین ها به هنگام خروج از تخم در موقعیت غیر طبیعی قرار گیرند و مرگ جنین در داخل پوسته تخم اتفاق افتد.
آن دسته از جوجه ها که از تخم خارج می شوند اغلب درجه دو می باشند یعنی ضعیف، نسبتاً کوچک و دارای کرک پرهای به هم چسبیده و نامرغوبی هست که گاهی اوقات قطعاتی از پوسته تخم به آنها چسبیده است. اگر تخم طوری در دستگاه چیده شوند که اتاقک هوایی آنها برعکس به سمت پایین قرار بگیرد نیز چنین نشانههایی ظاهر می شوند. اگر انتهای باریک تخم چیده شده در دستگاه به سمت بالا باشد و چرخشی کافی انجام شود انتظار می رود میزان جوجه در آوری پایین باشد. بین سن گله مادر و چرخاندن تخمها در دستگاه نوعی ارتباط متقابل وجود دارد. در صورت کافی نبودن چرخش تخم در دوره جوجه کشی تخم های گله مسن تر در مقایسه با تخم های گله جوان صدمات بیشتری را متحمل می گردند.
هرچه به انتهای دوره تخمگذاری نزدیکتر شویم، پوسته تخم ها نازکتر می شود و با نازک شدن پوسته ها شانس بروز چسبندگی های زودرس ناشی از کاهش رطوبت افزایش می یابد. با چرخاندن مکرر تخم ها نیز می توان از بروز این حالت پیشگیری نمود لرزش و تکان شدید در طول مراحل اولیه جوجه کشی و حتی قبل از شروع جوجه کشی ممکن است موجب بروز ناهنجاریهای جنین گردد. این جوجه های ناقص الخلقه معمولاً از تخم خارج نمیشوند.
