مواد خوراکی مجاز در جیره ارگانیک پرورش طیور ، تغذیه و خوارک دهی – بخش دوم
جیره ارگانیک پرورش طیور : در چنین مواردی لازم است تولید کننده، اژانس های گواهی کننده را قانع کند که پودر اهک هم ارگانیک است. این مثال نشان داد همانگونه که قبلا گفته شد بهتر است لیست کامل مواد خوراکی مصوب ارگانیک به صورت خاص و مشخص معلوم باشد.
ویژگیهای تغذیهای و مقدار استفاده از مواد خوراکی بالا که بتوان در جیره های ارگانیک استفاده کرد در مباحث بعدی اشاره شده است. هر ماده خوراکی بر اساس عدد بینالمللی آن، لیست شده است زیر برخی از مواد خوراکی در سطح بین المللی با نام های متفاوتی شناخته میشوند.
پروفسور لورن هاریس رئیس انستیتوی بینالمللی مواد خوراکی در دانشگاه ایالتی یوتا توصیه میکند که برای جلوگیری از ابهام در نامگذاری مواد خوراکی از فرهنگ نامگذرای بینالمللی استفاده شود. این سیستم در سطح جهانی مورد استفاده است. در این سیستم نام مواد خوراکی بر اساس ۶ معیار تعیین میشود:
۱- منشا ماده خوراکی شامل نام علمی (جنس، گونه و واریته)، نام معمولی (جنس، گونه و واریته) و فرمول شیمیایی مناسب
۲- قسمتی از ماده خوراکی که به مصرف دام میرسد و احتمالاً در معرض نوعی عمل آوری قرار میگیرد.
۳- فرایندها و تیمارهایی که قبل از مصرف آن توسط دام بر روی آن قسمت از ماده خوراکی اعمال می شود.
۴- مرحله بلوغ و توسعه که بیشتر در مورد علوفه و دام ها کاربرد دارد
۵- مرحله درو که عمدتاً در مورد علوفه کاربرد دارد
۶- درجه بندی ماده خوراکی یعنی درجه بندی رسمی و ضمانت ها و امثال آن
علاوه بر این مواد خوراکی را به ۸ دسته تقسیم می کنند:
۱- علوفه ها و مواد خشبی خشک
۲- علوفه ها و نباتات مرتعی که به صورت سبز تغذیه میشوند
۳- مواد سیلو شده
۴- مواد خوراکی انرژی زا
۵- مکمل های پروتئینی
۶- مکمل های معدنی
۷- مکمل های ویتامینی
۸- افزودنی ها
هر یک از این دسته ها ویژگی های منحصر به همان دسته مواد خوراکی را دارند. یک عدد شش رقمی بین المللی به هر ماده خوراکی نسبت داده میشود و در جداول ارزش خوراکی آنها ذکر میگردد. اولین رقم این عدد مربوط به دسته یا طبقه ماده خوراکی است. رقم های بعدی پشت سر هم ذکر میشود ولی هیچکدام تکراری نیست.
در جیره نویسی کامپوتری، خلاصه سازی دادهها و یینت گرفتن جداول مواد خوراکی جیره ارگانیک پرورش طیور از این ارقام استفاده می شود و برای یافتن هر ماده خوراکی به روش اینترنتی نیز از این اعداد استفاده می شود.
دانه های غلات و فراوردههای جانبی آنها
مهمترین منبع انرژی در جیره طیور، دانه غلات است. فراوری غلات برای تولید محصولات مورد استفاده برای انسان، تولید محصولات جانبی میکند که منبع مهمی از مواد خوراکی در جیره ارگانیک پرورش طیور می باشند. اغلب غلات مناسب برای استفاده در جیره ارگانیک پرورش طیور متعلق به خانواده «گراس ها» هستند. دانه یا بذر این گیاهان منبع غنی کربوهیدرات بوده و خوشخوراک و قابل هضم هستند.
ترکیب مواد مغذی آنها بسته به واریته محصول، عملیات کوددهی و رشد و برداشت و ذخیرهسازی، متغیر است (سو یهوس و گولورد ۲۰۰۲ و جدول ۴-۲). تغییر و تنوع مواد مغذی در فراوردههای ارگانیک بیشتر از فراوردههای سنتی است زیرا یکی از ملزومات تولید محصولات زراعی به روش ارگانیک استفاده از مواد حاصل خیزکننده است. البته دادههای خاصی در این مورد در دسترس نیست.
فراوردههای جانبی غلات معمولاً دارای تغییر و تنوع بیشتری در مقایسه با خود غلات هستند به همین دلیل به منظور ثبات فرمول جیره، مقادیر محدودتری از آنها در جیره طیور استفاده میشود. الیاف دانه‌ها عمدتاً به صورت «پوسته» بوده و مقدار آن بسته به شرایط رشد و برداشت گیاه متغیر است.
به همین دلیل میزان نشاسته بذر و در نتیجه انرژی آن نیز تغییر میکند. پوسته غلات مقاوم به هضم است و قابلیت هضم سایر مواد مغذی را نیز کاهش می‌دهد. مقدار پروتئین خام دانه غلات بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ گرم در کیلوگرم متغیر است. همچنین در مقایسه با نیاز اسیدهای آمینه طیور، ترکیب پروتئین غلات از نظر اسیدهای آمینه مهم (لایزین، متیونین، ترئونین و تریپتوفان) ضعیف است. مقدار ویتامین‌ها و مواد معدنی غلات نیز اندک است.
در مجموع لازم است جیرههای مبتنی بر غلات را به منظور تأمین اسیدهای آمینه و مواد مغذی کم مصرف طیور، توسط مکمل‌های ویژه تقویت نماییم. ذرت زرد تنها دانه غلات است که حاوی ویتامین A به شکل پروویتامین بتاکاروتن می‌باشد.
تمامی دانه‌های غلات از نظر ویتامین D و K فقیر هستند. عصاره اتری (روغن) دانه‌های غلات عمدتاً در جوانه آنها است و بین کمتر از ۲۰ گرم در کیلوگرم در گندم تا بیش از ۵۰ گرم در کیلوگرم در یولاف متغیر است. روغن دانه غلات حاوی مقادیر بالایی از اسید اولئیک و لینولئیک است که بعد از آسیاب شدن دانه‌ها از بین می‌روند زیرا ناپایدار هستند. در نتیجه فساد این چربیها، خوش‌خوراکی جیره کاهش یافته و حتی توسط طیور رد میشوند
